Preek van zondag 1 januari 2017
Preek van zondag 1 januari 2017 Naamgeving en besnijdenis van onze Heer Jezus Christus – Nieuwjaar
naar aanleiding van
Numeri 6, 22-27
Handelingen 4, 8-12
Lucas 2, 21
Als de kruitdampen van de jaarwisseling wat zijn opgetrokken – ik denk dat u in de koude ochtendlucht vanmorgen het vuurwerk van gisteren nog kon ruiken – in de loop van de eerste dag van het Nieuwe Jaar 2017 dan kijken we waarschijnlijk allemaal een beetje vooruit naar wat we hopen – soms vrezen – wat dit jaar ons gaat brengen.
Ik doe dat in elk geval vaak wel. De gasten zijn vertrokken, het wordt weer vroeg donker en de korte nacht ervoor zorgt ervoor dat je toch liever niet de deur uit gaat.
En ik doe dat al vele jaren aan de hand van de Jahreslosung van de Herrnhuter Brüdergemeinde, een kleinere Protestantse kerk in Duitsland, ontstaan aanhet begin van de 18e eeuw op de landgoederen van Nikolaus Ludwig Graf Zinzendorf, een welvarende, vrome en zeer idealistische aristocraat die probeerde het christelijk gebod van naastenliefde radicaal in de praktijk te brengen. In Nederland is hij vooral bekend in de Surinaamse gemeenschap omdat de broedergemeente al vroeg zendelingen de wereld instuurde die zich voornamelijk richtten op gemarginaliseerde groepen. Zo kwamen de eerste Herrnhuters naar Suriname waar zij de slaven op de plantages onderwezen en doopten. Dit allemaal niet tot vreugde van de plantagehouders: Als je gedoopt was had je een ziel, dan werd je een mens – en dat betekende dat je eigenlijk ook zo behandeld diende te worden. Daar zaten de slavenhouders niet op de te wachten, de zendelingen waren dan ook zeer impopulair in die kringen. Nederland heeft als een van de laatste Europese landen de slavernij in 1863 afgeschaft – het is dus echt niet zo dat we hier altijd de voorhoede aan weldenkendheid waren. Soms ook goed om te weten als we dan collectief anderen de les aan het lezen zijn over vrijheid en vooruitgang.
26 Ik zal jullie een nieuw hart en een nieuwe geest geven, ik zal je versteende hart uit je lichaam halen en je er een levend hart voor in de plaats geven.
Dit is de spreuk van de Herrnhuter Brüdergemeinde voor 2017, de zogenoemde Losung waaronder zij het nieuwe jaar stellen.
De profeet Ezechiël leefde in de 6e eeuw voor Christus vermoedelijk als balling in Babylon waar hij uitgebreide visioenen ontving en opschreef die zich rondom de schuld, de ondergang maar ook het vooruitzicht op een nieuwe toekomst voor Israël afspelen. Een flink aantal van zijn visioenen – bijvoorbeeld over de doodsbeenderen die weer tot leven komen – hebben de religieuze beleving van Israël en dus ook van ons sterk beïnvloed.
Ik zal jullie een nieuw hart en een nieuwe geest geven.
Geloven betekent eigenlijk dat we met andere ogen naar de wereld om ons heen zouden moeten kijken. Niet alleen maar daarop letten wat we zien – of wat we op het eerste gezicht menen te zien – maar gewoon dieper kijken met ons hart. “Je ziet alleen goed met je hart” zegt bijvoorbeeld de kleine prins. En omdat dat zo belangrijk is wil God ons een nieuw hart geven.
Een hart dat weliswaar met felheid en krachtig slaat maar ook ervoor zorgt dat we met liefde en mildheid naar onze naaste kijken.
Ben ik werkelijk zoveel beter dan hij of zij?
Denk ik niet vaak ook eerst aan mijn eigen belang en vind ik dat dat een zéér belangrijke rol moet spelen?
Wordt niet ook in de politiek steeds vaker geëist dat het “Nederlands belang”
natuurlijk voorop moet staan?
En was het dát was Jesus aan zijn discipelen leerde?
Natuurlijk: Er wordt vaak ervoor gewaarschuwd dat je jezelf helemaal weg geeft en daardoor uiteindelijk te zwak wordt om nog goed te handelen – maar zijn we werkelijk al zó ver? Moeten we daarvoor vrezen?
Het alledaagse leven maakt ons vaak blind door de gewoontes die we hebben. En dan denk je dat alles zo moet gaan zoals we dat altijd hebben gedaan. Ook bij mij werkt dat zo. Ik ben helemaal niet zo flexibel. Vertrouwde gewoontes zorgen er geregeld voor dat ik het nieuwe of het risico vrees. Ook hier in de parochie wellicht – maar dat kennen we allemaal. We zien gemakkelijk beren zo groot als olifanten op de weg. We denken dat we maar klein zijn en daarom ook zielig en zwak – en we vergeten dat ook de eerste gemeente klein was en werkelijk niet machtig. Hun leven stond soms op het spel – bij ons klopt hooguit de begroting niet. Ik wil die vrees zeker serieus nemen en daar niet te makkelijk over doen – maar is dat onze boodschap als christelijke gemeente in de niet-religieuze wereld? Ik durf het eigenlijk niet – ik weet eigenlijk ook niet zo goed meer waarvoor we staan?
Ik zal jullie een nieuw hart en een nieuwe geest geven.
Het zou werkelijk helpen als we uit onze sterkte en uit onze overtuiging gingen denken en handelen. We zijn niet met velen, maar als we het aanpakken dan heeft het glans en overtuigingskracht.
Het goede in de andere zien – niet zijn of haar tekortkomingen en fouten, we komen er verder mee en we verkondigen daarmee ook iets anders in onze omgeving, namelijk:
Bemoedigt door elkaar kunnen we het verschil maken.
Als we teleurgesteld zij in die vervelende, irritante, ondankbare buurman waar we tijd en energie in hebben gestoken en het lukt toch allemaal niet – deel het met elkaar en doe nieuwe kracht op in plaats van te verstenen in je afkeer en teleurstelling.
Ik zal je versteende hart uit je lichaam halen en je er een levend hart voor in de plaats geven.
Jesus’ ouders vertrouwden op God. Josef was niet in zijn teleurstelling blijven steken dat Maria reeds zwanger was zonder dat hij erbij betrokken was. Hij luisterde naar de stem van God en ontving een nieuw hart en een nieuwe geest. In die geest kon hij het leven weer aan.
In hij deed zoals de voorvaderen deden: hij liet Jesus besnijden. En hij deed zoals de engel hem zij: Hij noemde hem Jesus.
Zijn nieuwe hart en zijn nieuwe geest maakten hem sterk niet wantrouwend. Hij werd een goede vader voor zijn kind.
Ik wens ons allen dat de spreuk van Ezechiël waar moge worden voor ons in ons leven en in het bijzonder in 2017.
Dat we niet bang zijn en daardoor laten leiden – wegleiden van de weg van de Heer – maar dat we moed hebben met ons nieuwe hart en een nieuwe geest de uitdaging van elke dag weer aan te gaan.
In die zin wens ik ons allen een goed en een gezegend 2017.
26 Ik zal jullie een nieuw hart en een nieuwe geest geven, ik zal je versteende hart uit je lichaam halen en je er een levend hart voor in de plaats geven.
AMEN.
Pastoor Robert Frede